Lang geleden leerde ik Elektronisch Presenteren en Publiceren.
Ja, zo heette die opleiding nu eenmaal. In feite werd je opgeleid als desktop publisher (dtp-er).



Het werkboek praktijkopdrachten heb ik bewaard. Het is een bomvolle ordner over tekst en beeld.
Bij het doorbladeren zie ik met hoeveel plezier ik die opdrachten maakte. Zoveel van geleerd ook. Veel elementen gebruik ik nog steeds, ook in dit blog.



Een van de opdrachten uit 1991 gaat het over het grafische productieproces van begin tot eind. Dus van ontwerp tot en met het drukwerk. Om alle skills van dit proces grondig te begrijpen moest alles met de hand worden gedaan. Er kwam dus geen computer aan te pas.
Veel elementen pas ik hier in elk blog toe. Wel digitaal maar de basisprincipes zijn hetzelfde als wat ik 30 jaar geleden heb geleerd. En altijd gaat het natuurlijk ook over kijken & zien.

Maak een grafisch ontwerp met tekst en foto voor offset druk

●  onderwerp: dagelijkse routine
●  formaat A4
●  zwart met 1 steunkleur
●  gebruik wrijfletters en kopieerapparaat voor de typografie
●  maak foto’s (zwart-wit) met de spiegelreflex
●  film ontwikkelen en afdrukken in de doka
●  kies de uiteindelijke foto en maak het onderwerp vrijstaand
●  layout: voeg tekst en foto’s samen voor het definitieve ontwerp
●  maak het ontwerp drukklaar voor 2 drukplaten (zw en kleur)




Wat ik vervolgens bedacht is het verknippen van de letters en de onderdelen opnieuw positioneren.
Frappant… dat doe ik nog steeds graag. Veel patronen die ik maak zijn op deze werkwijze gebaseerd. Maar nu doe ik het knippen, kopiëren en plakken in Photoshop. Ik krijg meteen zin om opnieuw met deze fiets aan de slag te gaan. Maar dat is iets voor een volgend blog.




Hier komt de steunkleur erbij. In deze versie is de rechterkant van elke letter blauw, in het definitieve ontwerp is dat net andersom.



Voor het beeld ging ik fotograferen bij het NS station in Assen. Dagelijkse routine, ja dat is ook woon-werk verkeer met de trein.
Deelopdracht bij de fotografie was om bij elke opname belichting en sluitertijd te noteren. Nu we al zolang digitaal fotograferen, waarbij die technische details in elk fotobestand worden opgeslagen, zou je bijna vergeten dat het bij analoog een kwestie van opschrijven is. Met de hand, zoals alles in deze opdracht.



Na experimenteren in de doka koos ik uit de 24 foto’s die van de fietsenstalling.
De bosjes op de foto moesten weg. Dat heet vrijstaand maken. Je haalt dan de achtergrond weg en behoud alleen het onderwerp.
In Photoshop pas ik dat ook regelmatig toe. Als je weet hoe het moet is dat snel gedaan. In het analoge tijdperk was dat nog wel even een klusje.


Photoshop is trouwens gebaseerd op de ouderwetse donkere kamer technieken.

Hierboven zie je de beide werktekeningen. Met de reprocamera worden aan de hand hiervan de drukplaten gemaakt.
Ik heb de paskruizen niet exact goed geplakt, waardoor het drukwerk niet sluitend was. Daar kan de drukker dus niks meer aan doen. Fout van de reprograaf (ik dus).

De metalen drukplaten voor de offsetdruk. Links voor zwart, rechts voor blauw.




Een proefdruk in blauw om de exacte kleur te bepalen.


Nog een proef. Op dit exemplaar sluiten de letters goed aan, maar hier mist de onderste blauwe balk nog.



Definitieve druk. De blauwe balk moest aansluiten op de onderkant van de foto. Nu lijnen de letters niet meer. Alleen de onderste paskruizen liggen (min of meer) op elkaar.

Door deze duik in het verleden realiseer ik me de grote verschillen tussen analoog en digitaal. Maar de kennis die ik 30 jaar geleden opdeed pas ik vandaag nog steeds toe.
Ik heb veel zin gekregen om nieuw werk te maken van dit oude fiets-ontwerp. Sterker nog, ik ben er al mee bezig. Hierbij alvast een voorproefje.



>>>